व्याकरण भाग(१)
चला शुद्धलेखन जाणू या.........
परवा एका fb मित्राने मला विचारले की, 'देऊन लिहावे देवून?' मी म्हटले 'देऊन' ..तो परत म्हणाला 'कसं काय..देवून कां नाही? मला तर कळतच नाही कुठे देऊन लिहावे आणि कुठे देवून..' याच्यासारख्या ब-याच जणांचा हा संभ्रम असतो..म्हणून हा पोस्टप्रपंच..,
याचं असं आहे ..मराठीत मूळ क्रियापदाला (धातूला ) ऊ/ऊन प्रत्यय लावून ही रूपे /शब्द तयार झालेले असतात.उदा.-मूळ धातू 'देणे' ..याला जर ऊ /ऊन प्रत्यय लावला तर देऊ/देऊन असे रूप तयार होईल.यासारखेच
खा+ऊ=खाऊ.....खा+ऊन=खाऊन ...असे होईल..आणखी जाणे,येणे, घेणे,पिणे, धुणे या सर्वांना ऊ/ऊन प्रत्यय लावला तर त्यांचे
जाऊ/जाऊन,
येऊ/येऊन,
घेऊ/घेऊन,
,पिऊ/पिऊन,
धुऊ/ धुऊन
असे रूप तयार होतात..
म्ह्णून ही रूपे जावून,घेवून, येवून, पिवून, धुवून असे लिहू नये.कारण या मूळ क्रियापदात म्हणजेच धातूंत 'व ' नाहीच आहे तर आपण हा कां लिहावा..???
पण हं..ज्या मूळ धातूत ..क्रियापदांत 'व ' आहे तिथे
ऊ/ऊन प्रत्यय लावून कसे रूप तयार होतात ते पाहू या....
उदा.-- जेवणे, धावणे,लावणे, समजावणे, धमकावणे,...वगैरे क्रियापदे घेऊ या.
मूळ धातू..... जेव+ ऊ = जेवू
जेव+ ऊन= जेवून..
इथे ' व ' ची 'ऊ' या स्वरासोबत संधी होते म्हणून वू आणि वून असे झालेय..
व+ ऊ =वू,
व+ ऊन = वून असे....
म्हणून हे धातू जेऊ/जेऊन..धाऊ/धाऊन...समजाऊ/समजाऊन...असे लिहू नये..
आता उरलेले जे इतर क्रियापद..धातू आहेत..जसे,
राहणे, करणे, मोडणे, हसणे, काढणे..वगैरे..
राह +ऊ = राहू..राह+ ऊन = राहून
कर + ऊ =करू...कर + ऊन =करून
मोड+ऊ =मोडू..मोड+ ऊन =मोडून
अशाप्रकारे हसू...हसून..काढू..काढून होईल..
इथे ऊ/ ऊन हे प्रत्यय दीर्घ आहेत म्हणून हे प्रत्यय लागलेले सर्व रूपे दीर्घ उकारातच लिहावे..
कळलं ना? हुशार आहात..
डॉ .वसुधा वैद्य
0 comments:
Post a Comment